Kompulsje

Trapiony obsesją neurotyk często próbuje przeciwdziałać swym przerażającym myślom przez specyficzne działanie. Działania takie nazywamy kompulsjami. Jeśli – na przykład – dana osoba ma obsesję zabicia ojca, może odczuwać przymus wypowiadania chroniącego go życzenia albo składania rąk w modlitewnym geście. W innym przypadku może czuć się zmuszona do ciągłego mycia rąk, jeśli obsesja podpowiada jej, że wszystko wokół skażone jest śmiercionośnymi zarazkami. Natrętne mycie rąk jest jedną z najpowszechniejszych kompulsji. Czasem przybiera ona tak intensywną postać, że dłonie są stale boleśnie podrażnione.

Nieco podobna kompulsja każe wielu gospodyniom domowym utrzymywać swe mieszkania w takiej czystości, że uniemożliwia to rodzinie normalne funkcjonowanie. Jasne jest, że tylko osoba panicznie bojąca się „brudu” wzniesie „czystość” do rangi życiowego powołania i pasji. Kompulsywne czynności i obsesyjne myśli zazwyczaj grupują się wokół takich – społecznie newralgicznych – obszarów, jak wydalanie, seksualność i agresja.

Kiedy badamy osobowości kompulsywnych i obsesyjnych neurotyków, okazuje się, że mają one pewne cechy wspólne. Są to zazwyczaj osoby bardzo uporządkowane, skąpe i niezwykle uprzejme. Jednocześnie chwilami przejawiają cechy wręcz przeciwne, jak ekstremalną niedbałość, hojność i okrucieństwo. Cechy te ujawniają zasadniczy związek z pojęciami czystości, gotowości do dzielenia się z innymi i współodczuwania. Jak się wydaje, obsesyjno-kompulsywny typ osobowości wciąż jest niepewny siły własnej samokontroli. Osoby takie, aby mieć pewność, że żadne zakazane impulsy nie wpłyną na ich postępowanie, reagują w sposób maksymalnie zrytualizowany i schematyczny. Bardzo niewiele pozostawiają spontanicznym impulsom. Niepodzielnie rządzą nimi kalendarz i zegarek, unikają nowych doświadczeń, a żyją zgodnie z zasadami i regułami, nie pozwalając sobie na luksus spontaniczności czy kaprysu.

Podobnie jak w przypadku innych nerwic system represji ostatecznie pęka. Niedozwolone impulsy i myśli pojawiają się w świadomości jako obsesje. Pod presją lęku obsesyjny neurotyk musi wykonywać kompulsywne czynności po to, by „zlikwidować” obsesję.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>