Później (s. 704-714) zapoznamy się z teoriami osobowości, które kładą nacisk na historię rozwoju jednostki. Allport uznaje fakt, że rozwój kształtuje jednostkę, lecz woli nie przywiązywać zbytniej wagi do historii rozwoju cech. Szczególnie wyraźną ilustracją poglądów Allporta jest jego przekonanie o funkcjonalnej autonomii motywów. Ma to oznaczać, że obecny motyw może kierować zachowaniem bez jakiegokolwiek podtrzymania ze strony wzmocnień, które istniały poprzednio, gdy dany system motywów dopiero się rozwijał. Tak więc, skąpiec mógł w młodości cierpieć niedostatek i dlatego wskutek przeżywanego niepokoju stał się bardzo oszczędny. Jego obecne skąpstwo nie jest już jednak związane z potrzebą pieniędzy, lecz raczej odzwierciedla zainteresowanie pieniędzmi ze względu na nie same. Zastrzeżenia Allporta w stosunku do podejścia rozwojowego wyrażają się nie w przeciwstawianiu się próbom zrozumienia czyjejś osobowości w kategoriach jej indywidualnej historii, lecz w przekonaniu, że podkreślanie znaczenia rozwoju prowadzi do doktryny, według której człowiek jest raczej „popychany” przez różne wpływy z przeszłości niż „pociągany” przez obecne lub przyszłe cele Sądzi on, ze normalni, zdrowi, dorośli ludzie są motywowani przez swą orientację na te czy inne wartości i przez swe obecne systemy zainteresowań, niezależnie od dawnego pochodzenia tych wartości i zainteresowań (Allport, 1960, s. 28).
Istotę teorii Allporta wyraża myśl, że przedmiotem nauki o osobowości jest ukształtowana indywidualność. Przeciwstawia się on zatem tendencji innych psychologów, by ograniczać osobowość do tych cech, które są wspólne dla wszystkich ludzi. Przy opisywaniu odrębnej indywidualności cechy dominujące, zasadnicze i wtórne można uważać za dyspozycje indywidualne.
Leave a reply