Jeśli dążenia dziecka będą blokowane pojawianiem się przeszkód niemożliwych do pokonania, może ono zacząć nawykowo reagować ucieczką. Może przyjąć zwyczaj ukrywania się, a w każdym razie będzie starało się unikać ryzyka dalszych przykrości, wstydu i frustracji. Forma wycofywania się jest bardzo często spotykana również wśród dorosłych. Niektórzy zwykli unikać relacji z ludźmi, którzy przewyższają ich pod jakimś względem. Kobiety o silnych zahamowaniach seksualnych mogą uciekać od towarzystwa mężczyzn oraz od sytuacji, które znamionują jakiekolwiek zbliżenie z mężczyznami.
Formą wycofania się jest też reakcja, którą nazywamy regresją. Polega ona na ucieczce w mechanizm adaptacyjny właściwy młodszemu wiekowi czy niższemu stadium osobowego rozwoju. U dziecka regresja będzie przejawiać się reakcjami właściwymi niemowlęciu, u młodzieży będzie to cofnięcie do reakcji dziecka, zaś regresja u dorosłych zamanifestuje się powrotem do reakcji z okresu dojrzewania.
U zazdrosnych dwu- lub trzyletnich dzieci regresja wyraża się często wycofaniem się z niezależności w zależność po to, by pozyskać dla siebie bardziej namacalne dowody matczynej miłości, którymi dawniej były obdarzane, a które teraz stały się udziałem młodszego rodzeństwa, będącego w wieku niemowlęcym. Klasycznym przykładem jest moczenie nocne.
Nostalgiczna tęsknota za domem jest również przejawem działania mechanizmu regresji, jako że w powszechnym odczuciu czasy dzieciństwa to okres niczym nie zmąconego szczęścia. W rzeczywistości dzieciństwo jest znacznie bardziej wysycone lękiem niż dorosłość – pełne nieprzewidywalnych i nieuchwytnych frustracji. Nic zatem dziwnego, że dziecięce mechanizmy adaptacyjne obejmują tak wiele reakcji przystosowawczych skierowanych na radzenie sobie z niepowodzeniami.
Leave a reply