Wyniki trzech różnych badań nie są zgodne pod względem ogólnej częstości występowania opóźnienia umysłowego, natomiast we wszystkich przypadkach największy procent dzieci sklasyfikowanych jako opóźnione przypadał między 10 a 14 rokiem życia. (Źródło: Masland, Sarason i Gladwin, 1958, s. 140). potrafi robić, bez odwoływania się do testów inteligencji. W granicznych przypadkach wszelka klasyfikacja staje się trudna. Rozróżnienie pomiędzy osobą tępą, lecz normalną a nienormalną zależy od interpretacji „granicy powodzenia społecznego w sprzyjających warunkach”. Robotnik rolny, który nie byl w stanie ukończyć szkoły, lecz żyje swym własnym życiem jako robotnik najemny na farmie, spędzając wolny czas w pobliskim miasteczku, jest ekonomicznie niezależny i jest normalny w swoim środowisku mimo swej wyraźnej tępoty – ten sam człowiek mógłby mieć trudności z samodzielnym utrzymaniem się w 'mieście. A zatem rozróżnienie między człowiekiem tępym, lecz normalnym a nienormalnym zależy od stopnia złożoności warunków społecznych, w których musi on zachować swą samodzielność. Klasyfikacja danej jednostki na podstawie kryteriów społecznych mogłaby ulec zmianie wraz ze zmianą miejsca pobytu tejże jednostki, mimo że jej inteligencja „testowa” pozostałaby taka sama.
Dobrą ilustracją doniosłości wymagań społecznych przy określaniu opóźnienia umysłowego jest zależność wykrywania opóźnienia od wieku badanych. W badaniach mających ustalić, ile dzieci w każdym wieku wykazuje opóźnienie umysłowe, stwierdzono największy procent opóźnionych w wieku od 10 do 14 lat, gdy w ocenie opóźnienia zaczynają odgrywać dużą rolę wymagania dotyczące współzawodnictwa w osiągnięciach szkolnych fryc. 14-9). Tego rodzaju zmian, które zachodzą z wiekiem w proporcji osób opóźnionych umysłowo, nie da się w sposób rozsądny inaczej wytłumaczyć.
Krzywa rozkładu ilorazów inteligencji (ryc. 14-5, s. 597) wykazuje bardzo stromy spadek w rejonie 70 do 80, w którym leżą przypadki graniczne, dlatego też każda zmiana w kryteriach nienormalności spowoduje znaczną zmianę proporcji osób ocenianych jako opóźnione.
Z powodu tych wątpliwości trudno ustalić dokładną liczbę wyrażającą częstość występowania „nienormalności” umysłowej. Zwykle przyjmuje się, że około 1 lub 2% ogółu ludności można sklasyfikować jako opóźnioną w rozwoju. lecz jak wskazano w tabl. 14-9, osoby po-
Ocena częstości występowania opóźnienia umysłowego w stosunku do ogółu ludności
Potencjalnie opóźnieni, lecz dający się wykształcić (ostateczny wiek umysłowy poniżej 12) Dość poważne Opóźnienie dające się wyćwiczyć (Ostateczny wiek umysłowy 4-7) Najpoważniej opóźnieni, bezradni (ostateczny wiek umysłowy poniżej 4} tencjalnie opóźnione mogą stanowić az 3% populacji. Ze względu na sprzyjające okoliczności wielu spośród tych „potencjalnie opóźnionychl, nie uznano za umysłowo opóźnionych: & drugiej strony, niektóre osoby o wyższym potencjale intelektualnym, na skutek niesprzyjających warunków związanych z brakiem zdrowia lub odpowiednich doświadczeń, mogły zostać uznane za opóźnione. Łatwiej ustalić liczbę osób poważniej opóźnionych umysłowo, ponieważ większa ich część przebywa w zakładach specjalnych.
Przyczyny upośledzenia umysłowego. Obecnie czyni się użyteczne rozróżnienie między osobami, które są umysłowo opóźnione, a osobami z defektem umysłowym- (zob. s. 609). Dziecko zostaje zakwalifikowane do grupy opóźnionych umysłowo, jeśli jest w zasadzie zdrowe psychicznie i jeśli nie miało w swoim życiu żadnej choroby lub wypadku, które mogłyby być przyczyną upośledzenia intelektualnego. Cierpi ono raczej na skutek pewnej ogólnej niewydolności niż jakiegoś określonego specyficznego defektu. Często w przy- padku takiego dziecka opóźnienie umysłowe występuje w historii rodziny, tak że możliwość dziedzicznego upośledzenia umysłowego nie jest wykluczona. Do grupy z defektem umysłowym klasyfikuje się dziecko wówczas, gdy jego upośledzenie umysłowe jest spowodowane uszkodzeniem mózgu, chorobą lub wypadkami, które uniemożliwiają normalny rozwój intelektualny Przyczyny te mogą wystąpić w każdym czasie w okresie życia płodowego, dzieciństwa lub nawet wieku dojrzałego. Takie jednostki zdarzają się w każdej rodzinie, w każdej
Leave a reply