Pomimo swych ograniczeń testy inteligencji są, być może, najużyteczniejszym narzędziem opracowanym przez psychologię. Użyteczność ich będzie trwała nadal pod warunkiem, że zachowamy właściwe proporcje i nie będziemy ich ani przeceniać (sądząc, że mówią -one o danej osobie więcej, niż w rzeczywistości są w stanie ustalić), ani nie doceniać (z powodu ich oczywistych braków). Następujące stwierdzenia stanowią bezstronną ocenę obecnej sytuacji w pomiarach inteligencji.
– 1. Testy inteligencji ogólnej mierzące zespół zdolności są pożytecznymi narzędziami. Najlepsze z nich są testy indywidualne, takie jak stanfordzka wersja Bineta oraz skale Wechslera, które raczej przewyższają testy grupowe. Testy indywidualne są nieco niewygodne w użyciu, ponieważ badanie nimi zajmuje dużo czasu i wymaga wyszkolonych pracowników. Wymagania te są jednak również ich zaletą: wyszkolony pracownik potrafi wykryć, kiedy dany test nie jest odpowiedni, co więcej, dzięki swym kwalifikacjom uzyskuje on z testu wiele szczegółowych informacji, które nie ograniczają się do wyniku będącego miarą inteligencji. Dobre testy grupowe są wygodne i pozwalają oszczędzić czas, lecz ich wyniki dla poszczególnych jednostek są narażone na większe błędy niż wyniki testów indywidualnych. Gdy na podstawie wyników testu inteligencji trzeba podjąć poważne decyzje o losie człowieka, należy stosować dodatkowe testy indywidualne.
– 2. Zdolność ogólna, która jest przyczyną interkorelacji pomiędzy poszczególnymi zadaniami testów ogólnej inteligencji, ma, zdaje się, w głównej mierze werbalny charakter. Skoro więc testy inteligencji ogólnej kładą tak duży nacisk na znajomość słów, dają mniejsze szanse dzieciom z uboższych środowisk, które nie zapewniają dzieciom pod tym względem niezbędnego rozwoju.
– 3. Chociaż pojawiły się skale niewerbalne, w mniejszym stopniu oparte na słowach niż testy wyraźnie werbalne, większość tych skal nie przestała odwoływać się' do zdolności werbalnych. Na przykład, instrukcje dotyczące sposobu rozwiązywania testu podaje się zazwyczaj za pomocą słów, nic pantominy. Biorąc pod uwagę cele prognostyczne, skale niewerbalne nie wykazują tak wysokiej trafności, jak skale werbalne. Być może, trzeba by więcej pomysłowości w konstruowaniu testów niewerbalnych.
– 4. Analiza czynnikowa stanowi narzędzie, które może dopomóc, aby testy inteligencji w przyszłości stały się testami bardziej diagnostycznymi. Jeśli z pomocą analizy czynnikowej zostaną wyodrębnione i zweryfikowane eksperymentalnie pewne stałe elementarne zdolności, to wiele uogólnień, wyprowadzonych na podstawie testów inteligencji ogólnej trzeba będzie rozpatrzyć ponownie w świetle tych stwierdzeń. Na przykład, takie problemy jak podobieństwo między bliźniętami, różnice związane z płcią, wpływ wieku oraz wpływy środowiskowe będą wymagać ponownego zbadania z uwzględnieniem wykrytych zdolności specjalnych, gdyż jest nieprawdopodobne, aby okazało się, że wźraśtanie lub warunki środowiskowe jednakowo oddziałują na wszystkie zdolności. Ta mnogość czynników we współczesnych badaniach powoduje, że ten rodzaj badań nie jest tak- prosty, jak się to wydawało niewiele lat temu, lecz jest on tym bardziej niezbędny.
Leave a reply