Umiejętności wchodzące w grę przy rozwiązywaniu- problemów są tak złożone, że osiągnięto nieco większe postępy w ustalaniu przeszkód, stojących na drodze do dobrego rozwiązywania problemów, niż w ustaleniu istotnych cech skutecznego sposobu podejścia do różnych zadań.
Dwie. choć odmienne, ale związane ze sobą przeszkody, utrudniające skuteczne rozwiązywanie problemów, ujawniły się w wielu eksperymentach. Są to (1) uporczywość nawykowego nastawienia na rozwiązanie,-które uprzednio mogło być efektywne, lecz już takim nie jest, oraz (2) fiksacja funkcjonalna, czyli niezdolność do znalezienia alternatywnych sposobów wykorzystania jakiegoś narzędzia czy przedmiotu, jeśli jakieś jedno znaczenie użytkowe zostało utrwalone.
Myślenie wymaga wyczulenia na nowe możliwości, a także na możliwość wykonywania pewnych rzeczy inaczej niż przedtem. Przeliczone nawyki mogą tak silnie utrwalić zrutynizowane sposoby działania, że to nawykowe nastawienie będzie przeszkadzać w myśleniu. Poniższy eksperyment ilustruje tę możliwość.
Piętnastu uczestników seminarium dyplomowego wzięło udział w eksperymencie nad rozwiązywaniem problemów Wszystkie zadania polegały na odmierzaniu określonej ilości wody przy czym zastosowano naczynia o różnej pojemności. Na przykład, można odmierzyć 20 litrów za pomocą naczynia 29-litrowego i 3-litrowego, napełniając najpierw naczynie 29-litrowe, a następnie trzykrotnie odlewając wodę z większego naczynia do mniejszego. Przykład ten podano badanym jako wyjaśnienie, w jaki sposób powinno się zapisywać odpowiedzi. Następnie dano im 7 zadań przedstawionych w tabl. 12-2. Pierwszych 5 zadań można rozwiązać najprościej w taki sposób: napełniając najpierw naczynie środkowe B, a następnie odlewając raz za pomocą naczynia A i dwa razy za pomocą naczynia C W formie abstrakcyjnej możemy zapisać to rozwiązanie jako D = B-A-2C Ponieważ wszystkie te rozwiązania są podobne, u studentów wytwarzało się nastawienie na korzystanie z tej formuły
Leave a reply