Teoria cech funkcjonalnie autonomicznych Allporta

Gordon W. Allport {1937, 1961) przyjmuje pewien rodzaj teorii cech, lecz wprowadza rozróżnienie między nią a bardziej rozpowszechnioną teorią cech wspólnych. Aby uniknąć pomyłek, woli obecnie mówić o dyspozycjach indywidualnych zamiast o cechach. Między rodżajami cech wprowadził szereg rozróżnień. Bez poznania ich nie można zrozumieć jego teorii. Po pierwsze, Allport rozróżnia cechy wspólne (common traits) i dyspozycje indywidualne (personal dispositions). Cechy wspólne są to te cechy, które pozwalają na porównywanie ludzi między sobą. Kiedy oceniamy ludzi za pomocą skal wyrażających rozmaite cechy, wówczas mamy na myśli cechy wspólne. Tak więc jego skala wartości (Scale of Values) (Allport, Vernon i Lindzey, 1960) jest przeznaczona do oceny cech wspólnych. Posługując się nią, można porównywać ludzi między sobą, biorąc pod uwagę wartości (teoretyczne, ekonomiczne, estetyczne, społeczne, polityczne, religijne), jakie oni szczególnie cenią. Allport uważa jednakże, że rzeczywistymi cechami, które charakteryzują wyłącznie daną osobę, są dyspozycje indywidualne, a zatem nie można się nimi posługiwać w ścisły sposób przy porównywaniu dwóch osób. Na przykład, dwaj ludzie mogą być agresywni, lecz każdy z nich będzie agresywny inaczej, zależnie od indywidualnych doświadczeń i możliwości. Gdy Allport pragnie być ścisły, wówczas stwierdza, że cecha wspólna nie jest w ogóle prawdziwą cechą, lecz jedynie wymiernym aspektem indywidualnych dyspozycji, które (gdy porównujemy różnych ludzi) różnią się w bardzo skomplikowany sposób.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>