Ponieważ choroby psychiczne, jak przekonamy się później (jest o tym mowa w rozdz. 19), stanowią poważny problem społeczny, szereg badań miało na celu ustalenie komponentu dziedzicznego w tych chorobachŁ Szczególną uwagę poświęcono chorobie zwanej schizofrenią.

Metoda Cattella (16 PF Questionnaire), który użył 16 skal mierzących poszczególne „czynniki osobowości”, stanowi przykład innego podejścia do problemu układania inwentarza osobowości. Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości został oparty w sposób empiryczny na wynikach badań grup pacjentów z rozpoznanymi zaburzeniami psychicznymi. W Inwentarzu Upodobań Osobistych Edwardsa posłużono się klasyfikacją motywów dokonaną przez jednego z psychologów (Murraya) jako podstawą doboru pytań. Catteil zaczął od zgromadzenia wielkiej liczby ocen dotyczących cech osobistych i zachowaniu rozmaitych ludzi i za pomocą analizy czynnikowej znalazł powiązania między nimi. Następnie opracował pytania inwentarza dostosowane do tych linii podziału, które sugerowały wyniki analizy czynnikowej. Rezultaty tej olbrzymiej pracy zostały skondensowane w stosunkowo krótkim teście, który daje zestaw 16 względnie niezależnych miar, takich jak skłonność do dominowania, zrównoważenie uczuciowe, radykalizm czy wysoka samoocena (Catteil, 1957b). Chociaż w zasadzie test ten ma pewne zalety, to jednak poszczególne skale, czyli podtesty, są zbyt krótkie na to, by mogły odznaczać się dużą rzetelnością. Test ten nie jest więc zbyt użyteczny przy badaniu pojedynczych przypadków.

Wyniki trzech różnych badań nie są zgodne pod względem ogólnej częstości występowania opóźnienia umysłowego, natomiast we wszystkich przypadkach największy procent dzieci sklasyfikowanych jako opóźnione przypadał między 10 a 14 rokiem życia. (Źródło: Masland, Sarason i Gladwin, 1958, s. 140). potrafi robić, bez odwoływania się do testów inteligencji. W granicznych przypadkach wszelka klasyfikacja staje się trudna. Rozróżnienie pomiędzy osobą tępą, lecz normalną a nienormalną zależy od interpretacji „granicy powodzenia społecznego w sprzyjających warunkach”. Robotnik rolny, który nie byl w stanie ukończyć szkoły, lecz żyje swym własnym życiem jako robotnik najemny na farmie, spędzając wolny czas w pobliskim miasteczku, jest ekonomicznie niezależny i jest normalny w swoim środowisku mimo swej wyraźnej tępoty – ten sam człowiek mógłby mieć trudności z samodzielnym utrzymaniem się w 'mieście. A zatem rozróżnienie między człowiekiem tępym, lecz normalnym a nienormalnym zależy od stopnia złożoności warunków społecznych, w których musi on zachować swą samodzielność. Klasyfikacja danej jednostki na podstawie kryteriów społecznych mogłaby ulec zmianie wraz ze zmianą miejsca pobytu tejże jednostki, mimo że jej inteligencja „testowa” pozostałaby taka sama.