– 1. W strategii całościowej badany zakłada, że wszystkie wchodzące w grę właściwości pierwszego przypadku (który w badaniu tym był zawsze przypadkiem pozytywnym) są konieczne dla zdefiniowania pojęcia. Jeśli zatem w danym eksperymencie liczba, rodzaj i barwa figur są właściwościami wchodzącymi w grę (obwódki są nieistotne i pozostają bez zmiany), badany po obejrzeniu pierwszego pozytywnego przypadku, a więc karty zawierającej np. trzy czerwone kwadraty, stwierdzi, że poszukiwane pojęcie to „trzy czerwone kwadraty”, chociaż wie, że pojęciem tym mogłyby być np. „wszystkie karty zawierające kwadraty”. Następna karta może być pozytywnymi lub negatywnym przypadkiem danego pojęcia. Jeśli jest przypadkiem negatywnym, to badany pozostaje przy swej pierwotnej koncepcji, ponieważ nic nie może się z tej karty dowiedzieć: jeżeli pierwsza hipoteza nie była błędna, to żaden negatywny przypadek nie ma znaczenia. Na przykład, jeśli „trzy niebieskie kwadraty” są przypadkiem negatywnym, to hipoteza, że poszukiwanym pojęciem są „trzy czerwone kwadraty”, może nadal być słuszna, lecz przypadek pozytywny, posiadający właściwości odmienne niż pojęcie pierwotne, skłoni badanego do odpowiedniego uproszczenia tego pojęcia poprzez przyjęcie jedynie tego, co jest wspólne dla obu kart – początkowej i nowej. Jeśli nowym pozytywnym przypadkiem są „trzy niebieskie kwadraty”, to badany poprawi obecnie swą hipotezę na „trzy kwadraty”, ponieważ „niebieskie” nie zgadzają się z „czerwonymi”, a zatem do poprawnego pojęcia dochodzi się w końcu przez zredukowanie początkowego niezróżnicowanego pojęcia do tych elementów, które są wspólne dla wszystkich przypadków. Informacji dostarczają przypadki pozytywne powodujące modyfikację początkowej hipotezy.
– 2. W strategii cząstkowej pewna część początkowego przypadku pozytywnego określa poszukiwane pojęcie. Jeśli więc pierwsza karta przedstawia trzy czerwone kwadraty, to badany zgaduje, że właściwe pojęcie, to „trzy kwadraty”. Teraz może on czerpać informacje zarówno z pozytywnych, jak i negatywnych przypadków. Jeśli napotka negatywny przypadek zawierający, na przykład, trzy niebieskie kwadraty, wówczas wie, że jego hipoteza „trzy kwadraty” jest błędna i próbuje nowej. Badany może także napotkać pozytywny przypadek, niezgodny z jego hipotezą. Jeśli „dwa czerwone kwadraty” będą przypadkiem pozytywnym, badany również będzie musiał zmienić swoją początkową hipotezę „trzy kwadraty”. Fakt, że w strategii cząstkowej badany musi pamiętać, jakie hipotezy wysuwał i odrzucał, stawia go. w położeniu mniej korzystnym w porównaniu ze strategią całościową.
Jak się rzeczy mają w praktyce? Chociaż badani nie są ćaikiem konsekwentni, to wykazują jednak określoną tendencję do stosowania jednej lub drugiej strategii w większości problemów. Wobec tego porównanie wyników, uzyskanych podczas stosowania tych dwóch strategii (ryc. 12-6), przedstawia po części wyniki różnych badanych. Wyższość metody całościowej nad cząstkową w warunkach tego eksperymentu jest wyraźna. Wyniki, o których była mowa, otrzymano, gdy czas rozwiązywania problemów był ograniczony. Gdy czasu było .pod dostatkiem, badani stosujący strategię cząstkową, nie osiągnęli gorszych wyników (Austin, Bruner i Seymour, 1953). Główną wadą metody cząstkowej jest jej zależność od pamięci, co sprawia trudności, gdy badany się śpieszy.
Leave a reply