Różnorodne nawyki, kształtujące się u ludzi w toku prób podejmowanych w celu zrealizowania motywów, nazywamy mechanizmami przystosowania. Wśród nich wyróżniamy zarówno mechanizm naukowego, realistycznego podejścia do problemu, jak i bardziej prymitywny mechanizm zachowania pełnego wrogości i agresji w obliczu przeszkody. Mechanizmy te nie są nienormalne ani też nie muszą być symptomem odchylenia od normy. Są zupełnie normalne w sensie statystycznym, a to znaczy, że każda osoba ucieka się sporadycznie do jednej lub drugiej metody.
To, po które mechanizmy człowiek sięgnie w określonej sytuacji, zależy często od nawyku. Mówimy o „mechanizmach”, ponieważ każda sytuacja ma zwykle wiele aspektów. Istnieje dużo możliwych sposobów realizacji motywu. Który mechanizm powinien człowiek uruchomić? Czy ma prosić o pomoc, atakować problem samodzielnie, uciekać przed nim czy zignorować trudności?
Kiedy zostanie już wybrany schemat reakcji, na ogół przybiera rozmaite formy. Może to być totalna wojna bez żadnych hamulców, współzawodnictwo kontrolowane przez sportowe reguły gry lub niepewne wypady, chybiające celu z powodu nabytego w dzieciństwie braku wiary we własne możliwości i racje.
Następnie, jeśli motyw zostanie skutecznie zrealizowany, pojawią się mechanizmy reakcji na sukces. Człowiek może być na przykład wdzięczny, dumny albo pełen poczucia winy, czy też najzwyczajniej zadowolony.
Natomiast jeśli komuś nie uda się zrealizować swego motywu, to istnieje szeroka gama możliwych reakcji na fakt niepowodzenia, własnego braku efektywności oraz na sam – nadal nie zrealizowany – motyw. Może pojawić się resentyment z powodu poniesionej klęski, reakcja „przerzucenia” odpowiedzialności na innych albo reakcja zastąpienia oryginalnego motywu motywem zemsty.
Leave a reply