Myślenie twórcze występuje zarówno w odkryciach naukowych, jak i w twórczości artystycznej. Podczas gdy uczony stawia sobie za cel odkrywanie faktów i zasad (oraz tworzenie i stosowanie teorii), artysta stara się interpretować z pomocą wyobraźni rzeczy, stosunki i wartości oglądowe takie, jakimi je widzi. Wiedza naukowa opiera się na faktach i można ją wyrazić w formie twierdzeń ,,to i to jest prawdą w określonych warunkach”, które mogą być sprawdzone przez każdą kompetentną osobę dysponującą odpowiednim wyposażeniem. „Prawdę” dzieła sztuki odczuwa się intelektualnie i intuicyjnie i można ją zweryfikować tylko przez odwołanie się do swego osobistego doświadczenia. Zarówno uczony, jak i artysta może doznawać dreszczu odkrycia, obaj mogą przechodzić okres inkubacji, zanim ich myśli się rozjaśnią w wyniku „przeczucia” czy natchnienia.
Przedmiotem naszych rozważań była analiza twórczego myślenia w nauce, która wyróżniała cztery etapy na drodze do osiągnięcia ostatecznego rozwiązania: przygotowanie, inkubację, iluminację oraz weryfikację. Eksperymentalne badania nad działalnością twórczą artystów i poetów wykazały, że w swej twórczości przechodzą oni przez te same stadia.
Pięćdziesięciu pięciu poetów zgodziło się wziąć udział w eksperymencie, w którym mieli tworzyć poematy i pomóc eksperymentatorce zrozumieć związane z tym procesy W eksperymencie uczestniczyła również grupa kontrolna złożona z 58 osób nie będących poetami. Ekspery- mentatorka zastosowała znormalizowaną procedurę. Pokazywała każdemu poecie ten sam obraz i prosiła go, by napisał wiersz na ten temat. Obraz przedstawiał górski krajobraz z wodospadami na drugim planie – coś w rodzaju przepięknego parku narodowego Yosemite. Eksperymen- tatorka zapisywała wszystkie uwagi wypowiadane przez poetów oraz kolejne wersje ich poematów. Zadanie potraktowano poważnie i napisano wiele doskonałych wierszy. (Wiersze stworzone przez poetów, jak można było oczekiwać, okazały się lepsze niż te, których autorami nie byli poeci). Dwóch autorów sprzedało swe wiersze do opublikowania bez dalszej korekty.
Z analizy tych danych wynika, że zachodziło tu pewnego rodzaju rozwiązywanie problemu. Nieco czasu zabrało badanym wyodrębnienie tematu, który nadawałby poematowi pewien kierunek. Było to stadium przygotowania oraz inkubacji skrócone dzięki temu, że czas był ograniczony. Temat często pojawiał się nagle wraz z towarzyszącym mu przeżyciem emocjonalnym. Było to stadium iluminacji Następnie trzeba było dobrać słowa, które by pasowały do tematu oraz do formalnego układu i metryki wiersza, wybranych przez poetę. Często pierwszy szkic nie zadowalał autora, który zaczynał od nowa lub dokonywał popra-
Leave a reply