Jednostka o psychopatycznej osobowości nie ma skrupułów moralnych ani świadomości moralności. Człowiek taki robi i bierze to, na co ma ochotę i co mu dyktuje przelotny kaprys. Nie ma żadnego poczucia winy i potrafi kłamać bez zmrużenia oka.
Psychopatia musi być zaklasyfikowana do odrębnej grupy. W przeciwieństwie do innych przestępców, czyny psychopatów nie są wynikiem buntu. Robią oni to, co robią, ponieważ ich osobowości brak idealnego ,ja”. Psychopata jest całkowicie nieuspołeczniony. Nie jest w stanie przeprowadzić jakiejkolwiek samokrytyki, ponieważ żadna część jego osobowości nie stoi w opozycji do jego popędów.
Kiedy bada się życiorysy psychopatów, okazuje się, że niektórym zbytnio pobłażano w dzieciństwie. Spełniano każdy ich kaprys, a wszelkie wykroczenia wybaczano. Inni znowu w dzieciństwie cierpieli z powodu silnych deprywacji i odrzucenia.
Nie każda ukształtowana w takich warunkach wadliwa struktura osobowości zasługuje na miano psychopatycznej. Jednakże ludzie, którym konsekwentnie nadmiernie pobłażano, lub którzy cierpieli z powodu deprywacji, wykazują następujące wspólne cechy:
– samolubne, roszczeniowe nastawienie,
– bardzo niską tolerancję na frustrację,
– trudności z dostosowaniem się do wymogów zwierzchnictwa oraz autorytetów,
– trudności z tolerowaniem monotonii i rutyny,
– brak dyscypliny,
– niegrzeczne, nieuprzejme zachowanie.
Ludzie tego typu, nieustannie poszukujący gratyfikacji, bardzo cierpią w sytuacji, gdy życie im nie pobłaża, natomiast – jak świadczą historie życia wielu tyranów – bardzo się nudzą, gdy otoczenie im tę pobłażliwość zapewnia.
Wspomnieliśmy wcześniej, że niektóre przestępstwa są popełniane przez psychotyków – ludzi, których osobowość jest tak silnie zaburzona, że tracą oni niemal całkowicie kontakt z rzeczywistością. Stan taki psychologia określa mianem psychozy. Nie wszyscy psychotycy popełniają czyny kryminalne, ale wszyscy zachowują się w taki sposób, że większość ludzi określa to zachowanie jako zupełnie niezgodne z wymogami sytuacji społecznych. (Psychotycy to ci nieszczęśliwi ludzie, których nazywa się „szaleńcami”, „wariatami” czy „obłąkanymi”.)
Określenia „niepoczytalny” i „psychotyk” nie są pojęciami całkowicie równoznacznymi. „Niepoczytalność” to określenie prawnicze. Dotyczy człowieka, który nie dostrzega różnicy między dobrem a złem i zarazem nie jest – w powszechnie przyjętym sensie – odpowiedzialny za swoje czyny. „Psychotyk” to termin medyczny. Oznacza jednostkę nieprzystosowaną, a nieprzystosowanie to obejmuje wszystkie poziomy osobowości.
Leave a reply