Teorie obwodowe a teorie centralistyczne

Skrajną formę obwodowej teorii myślenia reprezentował John B Watson, którego zwykle uważa się za twórcę behawioryżmu. Głównym punktem jego teorii była teza, źe podstawą myślenia są ruchy, głównie te ruchy, które wykonujemy mówiąc po cichu „w myśli”. Myślenie polega więc jedynie na .utajonych nawykach językowych, jeśli do języka zaliczyć nie tylko mowę. lecz także inne ruchy, które mogą wchodzić w grę przy gestykulacji, w trakcie pisania lub w czasie innych czynności mających jakiś związek z posługiwaniem się językiem. Nawyki te są utajone i nie można ich zaobserwować bez pomocy instrumentów. Małe dzieci np., które niedawno nauczyły się mówić, często mówią głośno do siebie, gdy rozwiązują swoje problemy. W miarę dorastania, uczą się mówić do siebie z zamkniętymi ustami – milcząco, i kiedy to nastąpi, można według Watso- na powiedzieć, źe nauczyły się myśleć. Możemy wypróbować na sobie pewne stare doświadczenie będące demonstracją tej teorii. Spróbujemy pomyśleć słowo „bąbel”, mając usta otwarte, a przekonamy się, że odczuwa się przy tym pewien ucisk w krtani.

Gdy myślimy, to oprócz ruchów związanych z mową wykonujemy inne ruchy mięśniowe. Przypuśćmy, że pozwoliliśmy eksperymentatorowi przymocować do naszych rąk elektrody, tak że może on mierzyć reakcje elektryczne (prądy czynnościowe) w naszych mięśniach. Kiedy ręce nasze spoczywają spokojnie, eksperymentator poleca nam pomyśleć, że prawą ręką uderzamy dwukrotnie młotkiem. Przyrząd jego często wykaże dwie serie impulsów pochodzących z mięśni naszej prawej ręki, które to serie odpowiadają wyobrażonym uderzeniom młotkiem (ryc. 12-5), Wyobrażając sobie, że uderzamy młotkiem, skurczyliśmy lekko nasze mięśnie, mimo że ręce nasze pozostawały w spoczynku (Jacobson, 1932). Głuchoniemi, którzy w swej mowie znaków posługują się mięśniami rąk, wykazują w czasie marzeń sennych większą aktywność w tych mięśniach niż inni normalni ludzie (Max, 1935). Występowanie ruchów oka podczas marzeń sennych również pozostaje w zgodzie z tezą o doniosłości ruchów mięśniowych w myśleniu (Derr.ent i Kleitman, 1957).

Chociaż te obwodowe wskaźniki myślenia czynią takie teorie, jak teoria Wat- sona prawdopodobnymi, centraliści odpowiadają, że ruchy towarzyszące myśleniu nie są samym myśleniem. Tak więc słabe ruchy mięśniowe w ręce -wynikają z tego, że badany myśli o uderzeniu młotkiem, podobnie jak mogłyby z tego wyniknąć

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>