Ocena teorii typów

Opracowanie zadowalających teorii typów nie jest rzeczą niemożliwą. Być może, w końcu podzielimy ludzi na typy tak odrębne, jak w przypadku podziału według grup krwi, co tak bardzo przyczyniło się do powodzenia transfuzji krwi. Nie ma żadnych dających się logicznie uzasadnić zastrzeżeń przeciwko takim teoriom, jest jednakże faktem, że teorie obecne nie dostarczyły materiałów dowodowych potrzebnych do ich zweryfikowania. Nawet gdyby dowody takie były bardziej przekonywające, z teoriami typów nadal związane byłyby dwa niebezpieczeństwa.

– 1. Opis typu wiąże się z tendencją, by zbyt wiele twierdzić o danej jednostce. Skoro tylko dana osoba zostahie określona zgodnie z jakąś teorią typów, zakłada się, że można tym samym powiedzieć o niej wiele rzeczy. Oczekuje się więc, że ma ona wszystkie cechy należące do tego typu, a bagatelizuje się jak gdyby fakt, że istnieje zbyt wiele wyznaczników jednostkowej osobowości i że tworzą one całość zbyt bogatą i niepowtarzalną, by określać ją jednym ogólnym terminem.

Istnieje niebezpieczeństwo zaliczenia danej osoby do jakiegoś stereotypu. Nam wszystkim zbyt łatwo przychodzi uwierzyć, że Murzyni są beztroscy i muzykalni, Włosi lekkomyślni, Szkoci skąpi, a Szwedzi flegmatyczni. Takie charakterystyki są stereotypami, które ignorują różnice indywidualne między członkami grupy. Stereotypy stanowią, oczywiście, przykład błędnej klasyfikacji typologicznej, lecz nawet lepsza klasyfikacja może prowadzić do wypaczeń.

– 2. Opis typu wiąże się z tendencją do trzymania się przestarzałych koncepcji osobowości, a zwłaszcza nie uwzględnia on wpływów kulturowych. Badacze rozwoju jednostki zdają sobie sprawę z olbrzymiej doniosłości, jaką dla kształtowania osobowości mają doświadczenia z okresu dzieciństwa i późniejsze wydarzenia. Teorie typów cieszą się poparciem przede wszystkim (chcć nie wyłącznie) tych, którzy uważają, że cechy ludzkie są głównie rezultatem dziedziczności biologicznej. Dlatego też wiele teorii typów powołuje się na cechy fizyczne. Ciało jest siedliskiem osobowości, lecz osobowość jest także „międzyosobnicza”, tj. zależna od stosunków z innymi ludźmi. Gdy ktoś zdaje sobie sprawę z bogactwa i różnorodności wpływów kulturowych, traci zaufanie do teorii typów.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>