Oczywiste jest, że nie rodzimy się z gotowymi postawami, ale stopniowo, w ciągu całego życia, rozwijamy je w sobie. W pierwszych latach dzieciństwa kształtuje się wiele postaw poprzez związki z rodzicami i członkami najbliższej rodziny. Kiedy dziecko przejawia postawy, które są akceptowane przez rodziców, wzmacniają je oni przez aprobatę i pochwały. A zatem następuje uczenie się postaw. W miarę jak dziecko rośnie, szczególnie gdy rozpoczyna szkołę, inne grupy społeczne zaczynają wpływać na jego postawy. Często przejawiamy konformizm, ponieważ chcemy być akceptowani przez daną grupę i — aby to uzyskać — przyjmujemy postawy członków tej grupy.
Nasze postawy kształtują się także w trakcie bezpośredniego kontaktu z przedmiotem postawy. Przywołajmy następujący przykład: ktoś kupił samochód, lecz okazuje się, że ma on liczne techniczne usterki. Osoba ta bardzo prędko wytworzy w sobie negatywną postawę wobec wszystkich samochodów danej firmy.
Przyznając się, że wszyscy mamy określone postawy, winniśmy wobec tego zapytać, jaką funkcję pełnią one w naszym codziennym życiu. Psychologowie wyróżnili wiele kategorii funkcji pełnionych przez postawy. Jedną z kategoryzacji zaproponował DANIEL KATZ. Sądzi on, że postawy pełnią u jednostki cztery funkcje. Są to:
– funkcja przystosowawcza,
– funkcja obrony ego,
– funkcja ekspresji wartości,
– funkcja poznawcza (funkcja wiedzy).
Funkcje psychologiczne
Funkcja przystosowawcza. Wykazujemy skłonność do przyjmowania pozytywnych postaw w stosunku do tego, co jest „nagradzające”, a negatywnych w odniesieniu do tego, co jest „karzące”. Funkcja obrony ego. Odnosi się ona do sposobów, w jakie postawy chronią nasz obraz siebie — czyli nasze własne wyobrażenie nas samych, własny image. Oto przykład — podany przez Katza — w jaki sposób postawy mogą tę funkcję pełnić: kiedy nie możemy się przyznać przed sobą, że mamy głębokie poczucie niższości, możemy poradzić sobie z tym, rzutując te uczucia na jakąś grupę mniejszościową i wesprzeć tym samym własne ego poprzez postawę wyższości wobec tej „gorszej” grupy.
Funkcja ekspresji wartości. Niektóre postawy pełnią funkcję nadawania pozytywnej ekspresji najważniejszym wartościom uznawanym przez jednostkę oraz posiadanej wizji własnej osoby. Człowiek może zatem postrzegać siebie jako jednostkę o liberalnym światopoglądzie i wyrażać to poprzez popieranie określonych reform.
Funkcja poznawcza. Katz sugeruje, że jednostka odczuwa potrzebę nadawania swemu uniwersum adekwatnej struktury i że ta potrzeba może być realizowana przez postawy, które jednostka ta żywi. Kategorie, które omówiliśmy, nie mogą być jednak sztywno przypisywane wszystkim postawom. Wiele z naszych postaw występuje wespół z innymi i pełni więcej niż jedną funkcję.
Leave a reply