Uruchamiając procesy warunkowania, potrafimy sprawić, że niemal każdy bodziec będzie wywoływał emocjonalną reakcję. Przypuśćmy, że w obecności niemowlęcia z telewizora dobiega nagły, ostry krzyk. Dziecko jest przerażone i zaczyna płakać. Później sam widok odbiornika telewizyjnego może zadziałać na to dziecko jako „bodziec lękowy”. W analogiczny sposób pękające baloniki w miarę poznawania, będzie miała przypuszczalnie wyższą wartość artystyczną niż kompozycja, która z czasem będzie wydawać się coraz bardziej banalna.
Intensywność stymulacji również decyduje o umiejscowieniu bodźca na skali P-N. Woda lekko słona będzie smakowo obojętna lub niezbyt smaczna, bardziej słona wydaje się zdecydowanie przyjemniejsza, natomiast bardzo słona – zdecydowanie nieprzyjemna w smaku. Zbyt mała intensywność jest albo obojętna, albo nieprzyjemna, natomiast wielka intensywność będzie odbierana zawsze jako nieprzyjemna.
Choć odczucia emocjonalne mogą niewątpliwie być przyjemne i nieprzyjemne, to żadne z emocjonalnych odczuć nie ma stałe- g o zabarwienia afektywnego. Gniew na przykład może być czasem przyjemny, a czasem nieprzyjemny. Również żadne ze zmysłowych doznań nie wzbudza właściwego sobie, szczególnego emocjonalnego odczucia. Uczucia nie zależą wyłącznie od doznań ani wyłącznie od ich percepcji, lecz od wyobrażeń. Emocja jest reakcją na całościową sytuację, ale sytuację taką, jaka jest odbierana w danej chwili. A zatem zabarwienie afektywne danego odczucia wynika z całościowego znaczenia bodźca, a nie tylko z samego zabarwienia afektywnego tegoż bodźca.
Znaczenie danej sytuacji jest uwarunkowane częściowo bezpośrednią przyjemnością, a częściowo spodziewanymi, przyszłymi skutkami zaistniałych okoliczności. Odczucie jest zatem częściową reakcją na oczekiwaną przyjemność lub nieprzyjemność. Tego rodzaju antycypacje, podobnie jak inne formy zrozumienia, rodzą się w nowym mózgu.
Zrekapitulujmy wobec tego rolę, jaką odgrywa mózg w odbiorze emocji. Stary mózg odbiera doznania i zawiaduje automatycznymi reakcjami cielesnymi i behawioralnymi. Nowy mózg rekonstruuje znaczenia i zarządza świadomymi zachowaniami.
Leave a reply