Wyniki psychologicznych eksperymentów sugerują, że kara jest rzeczywiście mniej skuteczna niż nagroda. Wiele takich eksperymentów przeprowadził Thorndike, który doszedł do wniosku, że nagroda bezpośrednio wzmacnia nagrodzone zachowanie, podczas gdy kara działa jedynie pośrednio i nie osłabia w sposób uniwersalny karanego zachowania się.
Następujący eksperyment z kurczakami ilustruje, na jakiego rodzaju eksperymentach oparł Thorndike swoje wnioski. Prosty labirynt dawał kurczakowi trzy drogi do wyboru. Jedna z nich prowadziła do nagrody, do „wolności, pokarmu i towarzystwa” – było tam otwarte pomieszczenie, gdzie jadły inne kurczaki. Każda z pozostałych dróg prowadziła do kary w formie 30-sekundowego uwięzienia. Rejestrowano tendencje do ponownego wybierania poprzedniej drogi, gdy prowadziła ona do nagrody, i do unikania poprzednio wybranej drogi, gdy prowadziła ona do kary. Rezultaty wykazały, że występowała wyraźna tendencja do powrotu na nagradzaną drogę: lecz niewiele danych przemawiało za tym, że kara wywołuje tendencję do unikania karanej drogi (Thorndike, 1932).
Pojedyncze badanie tego rodzaju nie może być rozstrzygające, ponieważ nie ma żadnego sposobu, by się dowiedzieć, czy kara była równie karząca, jak nagroda – nagradzająca. Wiele innych badań zarówno nad zwierzętami, jak i nad ludźmi, prowadzi wszakże do tych samych wniosków. Materiał dowodowy, gromadzony przez wiele lat na podstawie biografii dyrektorów szkól i innych osób (przeglądu tych biografii dokonał Thorndike i jego zespół, 1935), przemawia w sposób prawie jednoznaczny na rzecz stanowiska, że kara jest mniej skuteczna niż nagroda.
Leave a reply