Opierając się na doświadczeniu zebranym w długoletniej pracy z osobami nieprzystosowanymi, ABRAHAM F. MASLOW podjął próbę uszeregowania rodzajów motywów na podstawie tego, jakie wyrażają one potrzeby. Pierwsze miejsce przypadło potrzebom ciała, za nimi znalazły się potrzeby bezpieczeństwa, a po nich dopiero potrzeby seksualne. Dopiero wówczas, gdy zaspokojone zostaną potrzeby fizjologiczne oraz potrzeba bezpieczeństwa, człowiek może realizować wyższe cele, wśród których Maslow wymienia potrzebę miłości, potrzebę szacunku dla siebie samego, pozytywnej oceny społecznej i w końcu potrzeby realizacji siebie.
Badania nad ludźmi protestującymi przeciwko wojnie, którzy dobrowolnie podejmowali głodówki, potwierdziły, że przeciągające się posty i abstynencja w efekcie pogarszają, a nie udoskonalają osobowość. U ludzi tych zaobserwowano utratę poczucia humoru, zmniejszenie uspołecznienia i stabilności emocjonalnej. Stawali się oni nerwowi, podejrzliwi, niechętni obcym. Są to oczywiście cechy spotykane powszechnie w świecie tam, gdzie ludzie cierpieli z powodu deprywacji w sferze podstawowych potrzeb. W.H. Mikesell i Gordon Hanson pisali: „Być może nie w pełni zdajemy sobie sprawę, do jakiego stopnia nasze potrzeby psychologiczne są zależne od zaspokojenia potrzeb ciała. Prawda, że nie samym chlebem człowiek żyje, ale nie w sytuacji, gdy zupełnie brak tego chleba”.
Załóżmy, że motywy wrodzone są adekwatnie realizowane poprzez odpowiednie, przystosowawcze zachowania. Jakie inne, poza potrzebami ciała, czynniki determinują preferencje człowieka? Bez wątpienia ważna jest inteligencja jednostki. Osobnik o nis- kiej inteligencji nie potrafi przewidywać przyszłości, żyje więc wyłącznie dla gratyfikacji doraźnych. Student o wysokiej inteligencji umie wyobrazić sobie satysfakcję w przyszłości i podporządkować jej aktualne trudy i wyrzeczenia.
Motywującą siłę mają także zdolności. Określone talenty uzdolnionych osób wpływają na ich decyzje, ponieważ umiejętności te dają im też możliwość realizowania bardziej ogólnych motywów społecznych, jak motywy panowania, aprobaty i bezpieczeństwa.
Leave a reply