Wiadomo z grubsza, w jaki sposób kształtuje się osobowość. Wspomnieliśmy już o doniosłym znaczeniu dziedziczności, dojrzewania, ćwiczenia w okresie niemowlęctwa, motywów społecznych nabytych w drodze uczenia się oraz schematów percepcyjnych. Obecnie będziemy się starali dokonać pewnego rodzaju podsumowania: w jaki sposób liczne czynniki działające w trakcie rozwoju i procesu uspołeczniania danej jednostki ukształtowały ją w określoną osobę, którą się zajmujemy, i jak one wpływają na nasz sposób widzenia tej osoby. Konkretna osoba, którą się właśnie interesujemy, jest produktem końcowym, wynikłym z realizacji – w trakcie dorastania – jej potencjalnych możliwości. Nasze zadanie polega na zrozumieniu, jak skutki doświadczeń i przeżyć ukształtowały strukturę, która stanowi o specyfice danej jednostki. Z naszego punktu widzenia jest to jej osobowość, z jej punktu widzenia jest to jej ,,j a”.
Siedząc źródła struktury osobowości, możemy zacząć od potencjalnych możliwości niemowlęcia wyznaczonych przez jego specyficzne wyposażenie dziedziczne oraz przez te wszystkie wpływy, które oddziaływały nań przed urodzeniem. Warunki „życiowego startu” różnych niemowląt nie są takie same. Jedno mogło się urodzić krzepkie, inne słabowite. Jedno mogło się urodzić jako bardziej utalentowane niż inne, n to wskutek odziedziczonych cech narządów zmysłowych i układu nerwowego. Te zadatki rozwijają się dzięki doświadczeniom danej jednostki w trakcie dojrzewania. Chociaż wszelkie doświadczenia są, oczywiście, indywidualne, możemy wyróżnić wśród nich dwie obszerne klasy: doświadczenia wspólne, dzielone przez większość jednostek wzrastających w danej kulturze, oraz doświadczenia specyficzne, czyli indywidualne, których nie można przewidzieć na podstawie znajomości ról, jakie dana kultura wyznacza jednostce.
Leave a reply