Kiedy bezpośredni atak na przeszkodę nie powiódł się, dziecko często zwraca swoją agresję przeciwko jakiejś niewinnej osobie lub rzeczy, próbując rozładować napięcie narosłe wskutek zagrożenia po doznanym niepowodzeniu. Ustroje totalitarne często wynajdywały swoje „kozły ofiarne”, próbując odwrócić uwagę ludzi od rzeczywistych prześladowców. Wystarczy wspomnieć politykę wobec Żydów w nazistowskich Niemczech. Mechanizm przeniesienia agresji sprawia, że wszystko może symbolizować znienawidzoną przeszkodę. Wiele zbrodni popełniono wskutek nienawiści rozbudzonej przeciw ludziom lub instytucjom mającym symbolicznie wyrażać źródło frustracji.

Niektórzy ludzie świadomi licznych negatywnych skutków emocji twierdzą, że emocje należy wyeliminować. Kiedy uświadamia się im, że wymagałoby to zniszczenia sporej części mózgu, sugerują czasami posunięcie zastępcze. Wystarczy, mówią, wyeliminować świadomość emocji. Osiągnięcie tego efektu nie zaszkodzi mózgowi, twierdzą, wystarczy bowiem tylko przeciąć nerwy, które przewodzą uczucia.

Niepokój, który trwa, pomimo że zostały przedsięwzięte właściwe środki zapobiegawcze, i atak paniki, który występuje „spontanicz- nie”, są przejawami lęku, którego źródło zostało wyparte. Lęk jest symptomem zrepresjonowanego pobudzenia emocjonalnego.

W toku rozwoju dziecko zmienia swoje pierwotne, niespójne reakcje na określone wzorce reakcji. Omawialiśmy je w rozdziale dwunastym jako atak na obiekt emocji, dążenie ku niemu, ucieczkę i rezygnację – odpowiadające emocjom gniewu, miłości, strachu i przygnębienia.