Nauka o Psychologii - Psycholog Gdynia, Białystok, Katowice

Kiedy wyparty strach zostaje przeniesiony na konkretny przedmiot lub sytuację, mamy do czynienia z fobią. U większości ludzi występuje jedna lub więcej łagodnych fobii, najczęściej związanych z myszami, wężami, owadami i robactwem. U niektórych osób fobie pojawiają się w takim nasileniu, że dominują ich życie. Zamknięta lub szeroka przestrzeń, wysokość, zwierzęta, ciemność i mnóstwo innych okoliczności i obiektów może wywoływać paraliżujące przerażenie. Reakcje strachu na tego typu sytuacje są tak intensywne, że nazwano je fobiami, będącymi jedną z odmian nerwicy. Kiedy fobia osiągnie rozmiary nerwicy, zaburzenia osobowości bywają tak poważne, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, ograniczają swobodę jednostki i wymagają ciągłej obecności innych osób.

– W badaniach nad podobieństwem braci i sióstr wielu użytecznych informacji dostarczają bliźnięta, ponieważ istnieją dwa rodzaje bliźniąt (jednojajowe i dwujajowe) o różnym stopniu genetycznego podobieństwa. Badania opierające się na korelacjach pomiędzy wynikami testów inteligencji zwyczajnego rodzeństwa, bliźniąt dwu- jajowycb oraz bliźniąt jednojajowych (w tym także bliźniąt jedno- jajowych wychowywanych osobno) prowadzą do wniosku, że zarówno dziedziczność, jak i środowisko odgrywają doniosłą rolę jako wyznaczniki indywidualnych różnic inteligencji.

Do procesu wzrastania należy uczenie się sposobów postępowania zgodnych z wymogami danego społeczeństwa. Przyjmujemy wartości uznawane przez społeczeństwo bez wielkiego namysłu i nie uświadamiając sobie, że ludzie wyrośli w innych kulturach mogą nie podzielać tych wartości. Jeśli nasza kultura ceni wysoko czystość, pośpiech i ciężką pracę, to i my także staramy się być czyści, szybcy i pracowici i skłonni jesteśmy uważać za godny podziwu ten naród, który odznacza się tymi cechami.

Ogień jest natomiast symbolem miłości. W głębi duszy kojarzymy miłość z gorącem: mówimy o ludziach, którzy zapłonęli miłością, lub porównujemy miłość do ognia, który wybucha mocnym płomieniem, a potem wygasa. Ciągłe posługiwanie się tą metaforą w języku potocznym pomaga przenieść ów symbol do naszych snów. Lew jest uniwersalnym symbolem odwagi, tygrys – groźnego ataku, dąb – tężyzny. Istnieją również językowe związki pomiędzy symbolami i skojarzeniami, które symbole te wywołują w snach. 1 tak człowiek, który uważa się za szybkiego biegacza, śni o wyścigu dwóch jeleni, w którym mniejszy zwycięża. Wyjaśnienie znaczenia snu jest takie, że jest on małym mężczyzną, który postrzega siebie symbolicznie jako „rączego jelenia” i – poprzez sen – wygrywa w życiu ze swoim rywalem.

Odwołanie się do określonej dramaturgii decyduje o bliskim pokrewieństwie powieści, sztuk, opowiadań, baletu czy filmu z marzeniami sennymi. Z psychologicznego punktu widzenia fikcja literacka stanowi gotową, opracowaną fantazję użyteczną w uruchamianiu mechanizmów przystosowawczych zarówno artysty, jak i odbiorców. Powszechna akceptacja fantazji autora uwalnia go od poczucia winy, a równocześnie publiczna prezentacja tej fantazji uwalnia rzesze odbiorców od poczucia winy z powodu rozkoszowania się nią.

Trudniej jest wyleczyć alkoholizm niż na przykład parezę ogólną, jednakże i to bywa łatwiejsze niż leczenie demencji starczej. Stan ten jest wynikiem degeneracji i zaniku komórek nerwowych mózgu związanych z procesem starzenia.

Studiując emocje, warto dokonać rozróżnienia między dwiema podstawowymi częściami mózgu. Jedną z tych części, bardziej złożoną, nazywamy nowym mózgiem, ponieważ jest rozwinięta w tej skali jedynie u człowieka, który pojawił się na późniejszym szczeblu ewolucji niż niższe formy życia. Najważniejsza w „nowym mózgu” jest jego powierzchnia, którą nazywamy korą mózgową. Nowy mózg zarządza myśleniem i czynnościami świadomymi.

Definicję inteligencji odłożyliśmy do tego momentu, aby wpierw dowiedzieć się, jak konstruuje się testy inteligencji. Ponieważ już wyjaśniliśmy procedurę sporządzania testów i ich cele, możemy podać następującą, praktyczną definicję inteligencji. Inteligencja jest tym, co mierzy test inteligencji. Aczkolwiek stwierdzenie

Później (s. 704-714) zapoznamy się z teoriami osobowości, które kładą nacisk na historię rozwoju jednostki. Allport uznaje fakt, że rozwój kształtuje jednostkę, lecz woli nie przywiązywać zbytniej wagi do historii rozwoju cech. Szczególnie wyraźną ilustracją poglądów Allporta jest jego przekonanie o funkcjonalnej autonomii motywów. Ma to oznaczać, że obecny motyw może kierować zachowaniem bez jakiegokolwiek podtrzymania ze strony wzmocnień, które istniały poprzednio, gdy dany system motywów dopiero się rozwijał. Tak więc, skąpiec mógł w młodości cierpieć niedostatek i dlatego wskutek przeżywanego niepokoju stał się bardzo oszczędny. Jego obecne skąpstwo nie jest już jednak związane z potrzebą pieniędzy, lecz raczej odzwierciedla zainteresowanie pieniędzmi ze względu na nie same. Zastrzeżenia Allporta w stosunku do podejścia rozwojowego wyrażają się nie w przeciwstawianiu się próbom zrozumienia czyjejś osobowości w kategoriach jej indywidualnej historii, lecz w przekonaniu, że podkreślanie znaczenia rozwoju prowadzi do doktryny, według której człowiek jest raczej „popychany” przez różne wpływy z przeszłości niż „pociągany” przez obecne lub przyszłe cele Sądzi on, ze normalni, zdrowi, dorośli ludzie są motywowani przez swą orientację na te czy inne wartości i przez swe obecne systemy zainteresowań, niezależnie od dawnego pochodzenia tych wartości i zainteresowań (Allport, 1960, s. 28).

Przez pojęcie manii rozumiemy zaburzenia podobne do nerwic kompulsywnych w tym sensie, że wymagają one wykonywania określonych działań „wbrew własnej woli”. Inaczej jednak niż w nerwicach kompulsywnych, manie zmuszają swe ofiary do dokonywania czynów sprzecznych z prawem, jak kradzieże, podpalenia, znieważenia, gwałty i morderstwa. Odbywa się to tak, jakby obsesyjna myśl musiała być wcielana w życie, a nie tłumiona.

Mechanizm wyparcia prowadzi do nieadekwatnych zmian przystosowawczych, ponieważ tak naprawdę nie spełnia on swego zadania. Gdyby wyparcie mogło całkowicie wymazać pamięć pewnych wspomnień, to ślady bolesnych zdarzeń znikłyby całkowicie z naszych umysłów. Jednakże działa ono na zasadzie zahamowania pamięci, represji określonych wspomnień. We wcześniejszych rozdziałach pokazaliśmy, że wyparcie stanowi proces, poprzez który zostaje związana z bodźcem reakcja zastępcza. W przypadku represji reakcja zastępcza, to reakcja „nieprzypominania sobie”. Freudyści powiedzieliby, że wspomnienie to zostało zepchnięte do nieświadomej części umysłu. Psychologia obiektywna raczej mówi, że akt przypomnienia nie zostaje w pełni przeprowadzony w swej pierwotnej formie. Termin ten jest jednak przydatny jako nazwa dla treści zrepresjonowanych. Jeśli potraktujemy go jako synonim samej „represji”, a nie nazwę jakiegoś odrębnego bytu, wówczas można go uznać za termin w pełni naukowy.

Rozkład wzrostu 868 445 amerykańskich poborowych na I wojnę światową. Lewy koniec krzywej jest obcięty, gdyż odrzucano mężczyzn bardzo niskich. (Źródło: Davenport i Love, 1921). cając kolo ruletki. Dawno temu Franciszek Galton (1889) zaprojektował przyrząd składający się z wielu szeregów gwoździ wbitych w pochylą deskę. Wsypywano na nie przez lejek śrut, który wpadał do przegródek umieszczonych za gwoździami (ryc. 13-5). „Losowe” czynniki, polegające na odbijaniu się kulek śrutu od gwoździ i jednych kulek od drugich, prowadziły w rezultacie do symetrycznego rozkładu śrutu. Większość śrutu wpadała do środkowych przegródek, lecz niektóre kulki dostawały się do przegródek skrajnych. Jest to użyteczny sposób poglądowego pokazania, co rozumiemy przez rozkład losowy, który ściśle odpowiada krzywej „normalnej”.