Jest to metoda leczenia służąca eliminacji fobii (np. lęku przed otwartymi przestrzeniami czy określonymi zwierzętami) występujących u ludzi normalnych (tzn. nie psychotycznych). Systematyczna desensytyzacja obejmuje co najmniej trzy etapy. Pierwszy etap polega na odtworzeniu hierarchii sytuacji wywołujących lęk u pacjenta. Załóżmy na przykład, że pacjent boi się widoku psów i ich szczekania. Leczenie przebiegałoby w następujący sposób: u dołu hierarchii zagrożeń umieszczono by wyobrażenie pacjenta, że spogląda na małego, przyjaznego pieska. Druga faza polegałaby na treningu relaksacyjnym. W fazie trzeciej przepracowuje się wszystkie sytuacje w kolejności ich hierarchii, począwszy od najmniej zagrażającej, aż do czasu, gdy pacjent będzie mógł spokojnie pogłaskać psa.

Halucynacje to doznania zmysłowe, które nie są wywołane adekwatnymi bodźcami zewnętrznymi. Jeśli ktoś utrzymuje, że słyszy głosy, przy czym żadnego realnego dźwięku w tym czasie nie słychać, to doznania te nazywamy halucynacjami. Podobnie halucynacją jest widzenie przedmiotów, których nie ma. Ściśle rzecz ujmując, nawet normalne doznania, takie jak sny, fantazje, pamięć obrazowa i wyobrażenia, również są halucynacjami.

Schizofrenia hebefreniczna. Słowo „hebefrenia” pochodzi od dwóch greckich słów, oznaczających „młodzieńczy umysł”. Do tej formy schizofrenii nawiązujemy, gdy mówimy o kimś „zwariowany głupek”. Jej głównymi symptomami są właśnie głupkowatość, oderwanie emocji od intelektu oraz dziwaczne urojenia i halucynacje. Hebefrenik czyni dodatkowo wiele pozornie bezsensownych min i gestów. Nie leczona hebefrenia powoduje szybki i trwały defekt intelektu, choć w niektórych wypadkach może to być tylko upośledzenie zdolności komunikowania. Zachowanie hebefrenika odzwierciedla jego całkowite oderwanie od typowych ludzkich wyobrażeń dotyczących rzeczywistości. Hebefrenik żyje prawie całkowicie w świecie własnych fantazji. Zwroty retoryczne traktuje dosłownie. Poszczególne wyrazy zdań, które buduje, wiąże raczej na podstawie ich dźwięku niż sensu, albo też nadaje im całkowicie indywidualne znaczenia. Jego działanie ma charakter symboliczny, choć symbole te są zwykle zbyt osobiste, by mogły być zrozumiałe. Krótko mówiąc, hebefrenik nie tylko wycofuje się z rzeczywistości, ale zastępuje ją rzeczywistością własną, sztuczną. Z tego powodu leczenie jest podwójnie utrudnione.

Emocja poza przejściowym ujemnym wpływem na procesy myślowe może wywierać również trwalsze, szkodliwe skutki organiczne. Już od dawna lekarze zdawali sobie sprawę z tego, że choroba i nadmiar ujemnych emocji idą ze sobą w parze, podobnie pogoda ducha sprzyja zdrowiu. Niedawne badania w tym zakresie doprowadziły do narodzin nowej gałęzi wiedzy medycznej nazwanej psychosomatyką.

Łatwość, z jaką podawano nazwę danej barwy, nazwali eksperymentatorzy „kodowainością” Najłatwiejsze do oznaczenia (zakodowania) były te- kolory, które określano pojedynczym jednosylabowym słowem (np. re(L– czerwony). Przy podawaniu tych kolorów czas reakcji był krótki, a między odpowiedziami wszystkich badanych zachodziła duża zgodność. Najtrudniejsze do zakodowania były barwy opisywane wieloma słowami, nazwy ich podawano po okresie wahania, przy czym między badanymi zachodziły duże różnice. Miary te przekształcono na wartości liczbowe, tak że każda z 24 barw otrzymała wskaźniki kodowa 1 n o ś c i.

Analiza narodowościowych czy rasowych różnic w poziomie inteligencji jest połączona z wieloma trudnościami. Trzy problemy są przyczyną trudności w ustaleniu różnic między takimi grupami: (1) problem uzyskania odpowiedniej próbki, {2> problem upewnienia się, czy zadania testowe są „sprawiedliwe” oraz (3) problem kontaktu z badanymi. Gdy bada się testami grupy imigrantów, mogą one reprezentować różne warstwy swego narodu. Jest faktem uznawanym powszechnie, że w okresie największego nasilenia imigracji do Stanów Zjednoczonych imigranci zi północnej, Euro Dzieci urodzone w Filadelfii, które chodziły do przedszkoli, wyeliminowano z tablic, na podstawie których skonstruowano wykres na rye, 15-7 (przyp. aut.). py zajmowali w swym ojczystym kraju wyższą pozycję społeczno-ekonomiczną niż większość imigrantów z Europy południowej. Prócz tego kolejne fale imigracji, np. z Rosji lub z Polski, reprezentowały różne warstwy ludności swego kraju, Kiedy więc prowadzi się badania testowe nad małymi grupami Amerykanów pochodzenia szwedzkiego, -włoskiego lub rosyjskiego w celi ustalenia różnic narodowościowych, selektywna migracja zaczyna odgrywać ważną rolę jako czynnik, mogący wpłynąć na rezultaty. Te same trudności pojawiają się w badaniach różnic rasowych. Nie mamy na przykład żadnego sposobu, by przekonać się, w jakiej mierze Murzyn amerykański może reprezentować Murzynów afrykańskich.

Dlaczego ktoś miałby potrzebę oszukiwania siebie lub innych? Dlaczego niektórzy ludzie tak bardzo lękają się niepowodzenia, podczas gdy inni – choć oczywiście ich ono nie cieszy – zapisują je tylko na konto życiowych doświadczeń i zapominają o nim? Dlaczego niektórzy odczuwają silny lęk i próbują go bezskutecznie ukryć, a inni w podobnych sytuacjach wcale się nie boją albo stawiają czoło okolicznościom ,jak mężczyźni”?

Trankwilizatory to grupa leków znana lekarzom jako „uspokaja- cze” — ataractica. Słowo to oznacza beznamiętność, pełen spokój ducha. Środki te odprężają pacjenta, dają mu poczucie spokoju i zadowolenia, uwalniają od lęków. Pierwsze dwa trankwilizatory stanowiły ekstrakt korzenia rośliny Rauwolfa serpentina, będącej indiańską odtrutką na ugryzienia węża, oraz syntetycznego związku chemicznego — chloropromazyny. Od tamtych czasów wprowadzono wiele innych środków farmakologicznych o zbliżonym działaniu.

Reakcją niemowlęcia na niepowodzenie w zaspokajaniu potrzeb jest panika. U dzieci w odpowiedzi na porażkę następuje najpierw reakcja gniewu, nim zrozumieją, że ich gniew jest źródłem satysfakcji dla przeciwników. Wówczas pojawia się nawyk negacji, który – jeśli się utrwali – może być niebezpieczny dla zdrowia psychicznego. Początkowo dziecko twierdzi, że mu „nie zależy”. Dorośli, którzy uciekają się do tego mechanizmu reakcji na niepowodzenia, zwykle zachowują neutralność, unikając zakłócających spokój sytuacji. Człowiek rzadko nawiązuje wówczas bliższy kontakt z kimkolwiek, choć potrafi przejawiać silne emocje w stosunku do własnej pracy lub hobby.

Kiedy wyparty strach zostaje przeniesiony na konkretny przedmiot lub sytuację, mamy do czynienia z fobią. U większości ludzi występuje jedna lub więcej łagodnych fobii, najczęściej związanych z myszami, wężami, owadami i robactwem. U niektórych osób fobie pojawiają się w takim nasileniu, że dominują ich życie. Zamknięta lub szeroka przestrzeń, wysokość, zwierzęta, ciemność i mnóstwo innych okoliczności i obiektów może wywoływać paraliżujące przerażenie. Reakcje strachu na tego typu sytuacje są tak intensywne, że nazwano je fobiami, będącymi jedną z odmian nerwicy. Kiedy fobia osiągnie rozmiary nerwicy, zaburzenia osobowości bywają tak poważne, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, ograniczają swobodę jednostki i wymagają ciągłej obecności innych osób.

– W badaniach nad podobieństwem braci i sióstr wielu użytecznych informacji dostarczają bliźnięta, ponieważ istnieją dwa rodzaje bliźniąt (jednojajowe i dwujajowe) o różnym stopniu genetycznego podobieństwa. Badania opierające się na korelacjach pomiędzy wynikami testów inteligencji zwyczajnego rodzeństwa, bliźniąt dwu- jajowycb oraz bliźniąt jednojajowych (w tym także bliźniąt jedno- jajowych wychowywanych osobno) prowadzą do wniosku, że zarówno dziedziczność, jak i środowisko odgrywają doniosłą rolę jako wyznaczniki indywidualnych różnic inteligencji.

Do procesu wzrastania należy uczenie się sposobów postępowania zgodnych z wymogami danego społeczeństwa. Przyjmujemy wartości uznawane przez społeczeństwo bez wielkiego namysłu i nie uświadamiając sobie, że ludzie wyrośli w innych kulturach mogą nie podzielać tych wartości. Jeśli nasza kultura ceni wysoko czystość, pośpiech i ciężką pracę, to i my także staramy się być czyści, szybcy i pracowici i skłonni jesteśmy uważać za godny podziwu ten naród, który odznacza się tymi cechami.