– Ludzie różnią się między sobą pod rozmaitymi względami, a każda z tych różnic może wpływać na ich powodzenie w pracy i w życiu społecznym.

Miał on na celu sprawdzenie, jak dobrze potrafią studenci, którymi posłużono się jako badanymi, przechować w pamięci sześć rodzajów materiału pamięciowego obejmujących: poezję, prozę, zbiór różnych faktów, słówka turecko-angielskie, daty historyczne oraz spółgłoski podawane ustnie. 108 badanych podzielono na trzy grupy. Jedna grupa („ćwiczona”) spędziła 177 minut na zapamiętywaniu materiału podobnego do tego, którego uczyła się w czasie właściwych prób. Druga grupa („szkolona”) spędziła 177 minut częściowo na zapamiętywaniu podobnego materiału, a częściowo na słuchaniu wykładów, na których uczono ją pewnych zasad efektywnego uczenia się, takich jak metoda całościowa, próbne odtwarzanie i zwracanie uwagi na znaczenie. Trzecia grupa (kontrolna) wykonywała testy pamięciowe na początku i przy końcu okresu czasu, w którym pozostałe grupy ćwiczyły się.

– Starania o podniesienie diagnostycznej wartości testów inteligencji przyjęły dwie główne formy. Jedna z nich polega na podziale zadań testowych na kilka skal. Przykładem tych prób jest podział Skali Inteligencji Wechslera dla Dorosłych i dla Dzieci na skalę werbalną i niewerbalną. Drugą metodą podniesienia wartości diagnostycznej testów inteligencji, jest konstruowanie podtestów, zgodnie z wynikami analizy czynnikowej. Poszczególne podtesty mogą zatem reprezentować czynniki, które decydują o interkorelacjach w teście. Jeden z takich zestawów, a mianowicie Testy Podstawowych Zdolności Umysłowych”, opracowane przez Thurstone’a, okazały się obiecującym narzędziem badań i prognozy.

Przykładowe obliczenie błędu standardowego średniej. Aby obliczyć błąd standardowy, musimy znać jedynie liczbą przypadków w próbce oraz standardowe odchylenie próbki (nie musimy wiedzieć, jak wielka jest pierwotna populacja całkowita, jeżeli stanowi ona dostatecznie dużą wielokrotność próbki, np. jest większa od niej 5 do 10 razy). Weźmy średnią i odchylenie standardowe obliczone w tablicy 13-5 dla klasy II, zakładając jednak, że próbka była większa: średnia wynosi 75, a odchylenie standardowe – 11,4. Przyjmijmy kilka wielkości próbki: 25, 100 i 900. Błędy standardowa średniej wynosiłyby wówczas.

Cronbach w Essentials of psychological testing (2nd. Ed.. 1960) w szeregu rozdziałów zajmuje się metodami badania osobowości: Fergusona Personality measurement (1952) oraz Allena Personality assessment procedures (1958) są to książki poświęcone specjalnie osobowości.

Do najważniejszych narzędzi służących do oceny osobowości należy inwentarz osobowości1 wypełniany przez samego badanego, a składający się zwykle ze 100 do 500 pytań. Za typowy przykład mogą posłużyć pytania zaczerpnięte z Inwentarza Neurotycznego Thur- stone’a (Thurstone Neurotic Inventory):

Na koniec istnieje problem kontaktu z badanym. Gdy biały eksperymentator z miasta próbuje badać wiejskiego Murzyna na Południu albo odwiedza indiańską szkołę na Zachodzie, zdarza się, że nie jest on w stanie uzyskać reprezentatywnych rezultatów. Psychologowie stosowali różne metody, aby obejść te trudności (m. in. szkolili w przeprowadzaniu badań psychologicznych osoby należące do grup, które miały być badane), lecz mimo to przeszkadzały one w próbach określenia różnic intelektualnych między różnymi grupami ludzi.

Jeśli Zuzanna osiągnęła 75 centyl, to zajmuje miejsce w górnej ćwiartce uczniów chodzących do tej klasy, co i ona: jeśli Karol osiągnął 40 centyl, to uzyskał wynik poniżej przeciętnej dla swej klasy.

Większość z nas zna dobrze obawy i niepokoje wywoływane zadaniami szkolnymi. Egzaminy są czymś zagrażającym, a student często osiąga na nich gorsze wyniki niżby mógł, gdyby w czasie egzaminu nie byl ogarnięty paniką. U małych dzieci rozwijają się czasem fobie szkolne. Dzieci mogą wówczas dostawać mdłości każdego ranka, gdy trzeba iść do szkoły, w soboty 2 jednak i w niedziele wszystkie symptomy znikają (Johnson i inni, 1941). Chociaż są to przypadki skrajne, większość ludzi w warunkach zachodniej kultury dźwiga na sobie pewne brzemię łęku. Co możemy powiedzieć o wpływie ogólnego poziomu lęku u danej jednostki na jej uczenie się?

Spośród współczesnych, poważniejszych prób stworzenia teorii typologicznej opartej na analizie cech fizycznych, największą uwagę psychologów zwróciła na siebie teoria Sheldona. Sheldon i jego współpracownicy (Sheldon, Stevens i Tucker, 1940: Sheldon i Stevens, 1942: Sheldon 1954) odrzucają pogląd, że ludzi można podzielić na odrębne typy fizyczne, natomiast klasyfikują ich według trzech składników. Dla określenia tych składników posłużyli się terminami pochodzącymi od nazw poszczególnych warstw komórek w embrionie, które to warstwy stanowią zaczątek różnych tkanek ciała. Pierwszy składnik endo- mor liczny określa stopień rozwoju narządów trawienia i innych organów wewnętrznych. U osoby . otyłej składnik ton przybiera pokaźne rozmiary (duży brzuch świadczy o nadmiernie rozrośniętych trzewiach). Drugi składnik mezomorficzny odnosi się do kości i mięśni. Atleta jest przede wszystkim mezomorficzny, szeroki w barach, wąski w biodrach, o wydatnych muskułach. Trzeci składnik ektomorf iczny określa delikatność skóry, miękkość włosow i wrażliwość układu nerwowego. Osoba ektomorficzna jest wysoka, szczupła o pochyłych ramionach: nikt nie pomyli jej z osobą mczo- morficzną czy endomorficzną.